Waarom niet?

Een regenboog op de overkapping van het Centraal Station in Amsterdam! Mooi, sprookjesachtig, briljant door eenvoud. Ons 125-jarige station van Cuypers in een nieuw jasje. Een slimme snelweg die oplicht in het donker, een stofzuiger om de smog boven Beijing weg te halen, een dansvloer die oplicht door dansende voeten: Daan Roosegaarde bedenkt het en voert het vervolgens ook uit: Waarom niet? Vroeger kreeg hij vaak te horen: ‘Wat jij wilt, dan kan niet’. Zijn antwoord was en is: Waarom niet? En vervolgens worden bijzondere ideeën waarheid.
Hoe vaak krijgen kinderen te horen: ‘Wat jij wilt, kan niet’? ‘Daar bestaat geen opleiding voor’ of ‘Doe nou maar gewoon, zoals iedereen’. Ze horen dit thuis, maar ook op school. Hoeveel ruimte is er in ons onderwijssysteem voor creatieve geesten? Hoeveel heb jij er in de klas?

Hollandse Nieuwe

Goed kunnen lezen, zorgt niet per sé voor levensgeluk. Het maakt een paar dingen echter wel gemakkelijker, zeker als je kind plezier heeft in lezen. Want dan doe je het vaker, dan word je er goed in en dan is het weer leuker. Ben je zelf niet zo'n voorlezer, maar wil je toch met je kind aan de slag met taal, dan is dit misschien een goede tip voor jou.

Heb je ook zo'n kind dat de hele dag één bepaald liedje zingt en dan alleen de eerste 2 regels? Samen met je kind liedjes instuderen in combinatie met de Youtube-filmpjes waar de teksten in verwerkt staan is zo leuk. En dan de hele tekst!

Voor kinderen tot een jaar of 8 zijn de volgende liedjes een leuke manier om beter te leren lezen: Dikkertje Dap met tekst, Stille Nacht met tekst of liedjes van Sesamstraat met teksten (als je dit intikt in youtube, krijg je een resultaat met muziek & meezingteksten). Even de songtekst printen kan natuurlijk ook. Vanaf een jaar of 9 kom je niet meer weg met bovenstaande teksten, dan zijn Nederlandstalige liedjes uit de MEGA top-50 aan te raden. 

Op dit moment is Wudstik met Mooi populair. Ook Sexy als ik dans van Nielson is  'cool'. Je kunt je kind van 7 jaar ook al Frans leren op deze manier (in ieder geval fonetisch doen ze dat perfect), dat kan dan met Formidable van Stromae . En wat dacht je van de Cup Song? Klik hier voor het filmpje; woorden en beweging, wat wil je nog meer?  Net zo lang de liedjes laten meezingen en instuderen tot ze ze uit het hoofd kennen. Mocht je kind gewoon heel graag zingen, dan zijn de nummers van André Hazes (of van Dré junior) een absolute aanrader. Of misschien krijg je je kind zover om liedjes te gaan zingen die jij het leukste vindt. Het maakt eigenlijk niet uit, als ze de liedteksten maar vaak lezen. Zo leer je samen (lezen) op een leuke manier. 

Digibord of Schoolbord?

In de meeste klassen is nu wel een digibord - hopelijk! - de mogelijkheden zijn ongekend en de kinderen vinden het fantastisch. Maar soms is schrijven met een krijtje op een schoolbord ook zo heerlijk. Dat kun je gewoon lekker thuis doen, samen met je kind.

Er is schoolbord-verf, maar je kunt ook schoolbordfolie per strekkende meter kopen; daar knip je een stukje af en dat plak je op de keukendeur. Heer-lijk! Een paar lekkere krijtjes er bij en vraag iedereen in huis om missende boodschappen op te schrijven. Zo krijg je een familie-boodschappenlijstje en echt iedereen vindt het leuk om met krijt te schrijven op een bord.

Daarnaast kun je natuurlijk ook een meter schoolbordfolie reserveren voor afspraken, kattebelletjes en mooie uitspraken. Plak ook een metertje op de kamer van je kinderen; om schooltje te spelen. Een fijne manier om alvast even te wennen, als we straks weer gaan beginnen.

Wat zou jij op je persoonlijke schoolbord willen schrijven?

Daar staan we nou

Vorig jaar op de avond van Sint Maarten liep mijn dochter met een vriendinnetje langs de deuren. Wij, de moeders, bleven op gepaste afstand. Ze belden aan, de deur ging open en daar gingen ze los, de meiden! Wij wisten niet wat we hoorden. Zo'n leuk liedje. We hadden koeienstaarten en mikmak verwacht, maar ze zongen iets heel anders en ook nog eens mooi (dit kwam door de juf van het schoolkoor, die had met ze geoefend). Eerlijk gezegd stonden we met open mond te kijken en de voordeur ging ook steeds verder open. En leuk detail voor de meisjes; ze hebben heel veel 'buit' binnengehaald die avond.

Maar wat een kans weer voor een leesmeter! Lekker oefenen met de liedjes, thuis of in de klas, en dan meezingen met de woorden op het digibord. Bij deze het liedje, veel zingplezier!

Leestas!

Als we invallen met een Verhalenfabriek-programma hangen we altijd een leestas aan het stuur van onze fiets. Onhandig fietsen, dat wel, maar dat valt in het niet bij het plezier dat de leerlingen er van hebben.

Ik stop er van alles in; Duckies, Topmodel, puzzelboekjes, Jan, Jans & de kinderen, Ajax-krantjes (sorry 010), de krant, een ARTIS-magazine, een paar boeken (!); bijvoorbeeld het ‘Dagboek van Anne Frank of  ‘Het grote Heldenboek’, een Geronimo en een Dolfje. En laatst ook een kopie van een liefdesbrief van mijn opa aan mijn oma.

’s Middags beginnen we met 20 minuten lezen en de kinderen mogen dan iets uit de leestas kiezen. Met ogen dicht, gewoon iets pakken. Dat ga je lezen en als je het niets vindt, geef je het aan een klasgenootje waarvan je weet dat hij of zij het wel leuk vindt.  Zelf ga ik ook zitten lezen (Juf, wat lees je? Vertel ik straks!). Om daarna nog een hoofdstuk uit mijn eigen boek (toevallig een heel leuk boek voor deze groep) voor te lezen.

Zien lezen doet lezen! En: lezen is lezen, dus je kunt ook een Kuifje pakken. Wat maakt het uit. De sfeer in de klas is heerlijk tijdens die 20 minuten want je mag ook onder je tafel lezen, of languit, of op je tafel met je voeten op je stoel. En thuis kun je dit natuurlijk helemaal goed doen; lekker languit lezen. Maakt niet uit wat, al is het de gebruiksaanwijzing van je moeder's nieuwe krultang of de spelregels bij Monopolie. Lezen stopt nooit.

Post!

Een niet te missen kans voor een leesmetertje: stop een servetje met een boodschap in de broodtrommel. Gewoon met 'Eet smakelijk' of een wat langere zin. Of een mooi citaat van iemand die je bewondert. Of een gedichtje:

De broodjes in mijn trommel,

liggen helemaal door elkaar,

Ik vind het best een rommel,

juf zegt: eet het toch maar,

Want chocopasta met kaas en vlokken met paté

is weer eens wat anders dan die saaie kipfilet

Succes verzekerd en een leesmetertje gemaakt!

Tip: praktisch zijn kan ook: Na school ga je mee naar huis met de moeder van Tess, dan haal ik je daar op om half zes xxx

Kijk ook hier voor meer taaltips! 

Zomer-taal

Tijdens de zomervakantie zijn er zo veel leuke manieren om je woordenschat bij te houden en te vergroten!  

Als ouders kun je even de taak van de leerkracht overnemen en overal taal van maken; laat je kinderen op reis of bij een uitstapje zoveel mogelijk informatie verzamelen over waar jullie naar toe gaan en wat er te zien is. 

Daarnaast liggen er in de supermarkt nu hele leuke vakantie-boeken vol met strips, puzzels en verhalen om lekker in het park of aan het strand te lezen.
 

Ben je onderweg in een ander land? Koop dan bij een benzinestation eens een tijdschrift in het Frans, Duits, Engels of Italiaans, leuk voor je taalvaardigheid om een puzzel op te lossen in een vreemde taal. 

Houd deze site in de gaten voor meer zomer-taaltips!  

Hier vind je nu al nog meer taaltips voor en met kinderen in alle leeftijden. 

Fijne zomer en veel nieuwe woorden toegewenst!  

Nieuwsgierigheid belonen

Als je, zoals ik, het geluk hebt om dagelijks op basisscholen in groot-Amsterdam te mogen vertoeven, krijg je de neiging om de hele dag blij te zijn. Blije eikel, zeg je dan waarschijnlijk, en dat is ook zo. Er gebeuren zoveel mooie en bijzondere dingen in het Nederlandse basisonderwijs, deze blog gaat er mee volgepropt worden! Want daar gebeurt het, nu, dagelijks, kinderen die in het moment leven, nieuwsgierig en leergierig zijn. Zaken waar wij volwassenen vaak massaal naar op zoek zijn.

Kippenvel ervaar ik regelmatig op school en met mij al die gemotiveerde en geïnspireerde leerkrachten, die hun stinkende best doen onder niet ál te beste omstandigheden en kippenvel als graadmeter hebben. Honderden voorbeelden kan ik geven van kinderen die filosoferen over het leven van alledag en de gebeurtenissen die daar bij horen, ik verwijs graag naar de site van Verhalenfabriek om die na te lezen. Maar het voorbeeld dat wordt gegeven in de documentaire Hoogvliegen in Laagland, van Tegenlicht (VPRO) in februari 2009 geeft aan wat ik bedoel: Filosoof Rob Wijnberg interviewt hierin o.a. Robbert Dijkgraaf, hoogleraar mathematische fysica aan de UVA en onder meer columnist voor het NRC, voorzitter van de KNAW en lid van het innovatieplatform. 

Hij geeft een voorbeeld: een collega van hem, hoogleraar in de wiskunde, gaf een proefles op een lagere school en schreef daarbij een som op het bord. Hij stond met zijn rug naar de klas en hoorde het antwoord maar niet. Hij dacht bij zichzelf: "misschien is het ook wel een erg moeilijke vraag voor kinderen van deze leeftijd". Op dat moment draaide hij zich om en zag dat alle kinderen met hun vinger omhoog zaten. Ze wilden allemaal het antwoord geven! Dát had hij in het hoger onderwijs nog niet meegemaakt!

Dat enthousiasme, die geestdrift, kinderen hebben het nog. Het is aan ons om die natuurlijke vraag te benutten, de basis uit te buiten. De basisschool is letterlijk de basis voor de rest van je leven. De kennis die je daar opdoet, is de basis voor de rest van je leven, voor je geluk en geeft je de kans te excelleren in datgene waar je goed in bent. 

-Geschreven door: Francine Plaisier

Oranje leerpret

Donderdag 12 juni is het zover, het WK! Alsof ik een enorme voetbalfan ben, dat valt tegen, behalve als ik langs de lijn sta bij mijn eigen mannen.
Eigenlijk komt het neer op met twintig man achter één bal aanhollen, toch? Maar nu overal de Oranje-koorts uitbreekt, word ik ook onrustig: misschien gaan onze helden het wel heel goed doen in Brazilië!

Als leerkracht zou je wel gek zijn om geen gebruik te maken van de oranjekoorts. Van alle kanten wordt er gratis lesmateriaal over je heen gestrooid, of je wilt of niet. Ga er lekker in mee dit keer! Laat een groepje kinderen een poule organiseren, waarbij iedereen de standen moet raden. Niet op de computer, maar zelf laten maken op een groot vel. Ze mogen natuurlijk wel afkijken in kranten, op internet, of waar dan ook. Ieder kind 20 cent in laten leggen. Hoe leerzaam en ervaringsgericht wil je het hebben?

Laat leerlingen artikelen uit de krant verzamelen over het WK, het Nederlands elftal, de tegenstanders, de coach. Doe aan voor- en nabeschouwing. Liever een nabeschouwing door jouw leerlingen, dan door Johan Derksen, toch? Spreekbeurten over voetbal, het spel, de regels, het Nederlandse elftal. Allemaal welkom.

Heb je kinderen die net als ik geen bal geven om voetbal? Laat hen dan spreekbeurten houden over Brazilië, over de deelnemende landen, maar ook over de straatkinderen, over de sloppenwijken, de ordeschok.

Wat zijn jouw Oranje-plannen voor in de klas? Deel ze met je collega’s door een reactie achter te laten hieronder. Veel kijkplezier de komende weken en anders veel Oranje leerplezier!

Links en rechts

Hoe leuk is dat? Bewegen om taal te verwerven! Ontwikkelingspsycholoog Ewald Vervaet heeft er al veel over geschreven; optimaal leren gebeurt als beide hersenhelften worden aangesproken en verbonden.

De linker hersenhelft gebruiken we bij rekenen, taal, logisch nadenken, verwoorden, redeneren, etc. Bij het maken van bewegingen gebruiken we de rechter hersenhelft. Het mooie van leren door beweging is, dat er een verbinding wordt gelegd tussen je linker- en rechter hersenhelft.

Hoe zetten we dat in, in de klas? Een voorbeeld: Gisteren kwam het woord ‘aangapen’ voorbij in groep 5. De leerlingen mochten naast hun stoel gaan staan en de bewegingen nadoen. Het woord werd uit elkaar gehaald: ‘aan’ – door met je hand een knopje om te switchen (tegenovergestelde van ‘uit’) & ‘gapen’ – door je helemaal uit te rekken, tot aan het plafond en dan met een gigantische gaap. Een meisje vroeg ik om haar ‘aangapen’ voor te doen; ze ging door haar knieën, handen naast haar voeten en trok broekspijpen omhoog (aan!). ‘Gapen’ als in aangapen werd door iemand anders uitgebeeld met ogen wijd opengesperd, mond ook, wenkbrauwen omhoog en zeer verbaasd naar zijn klasgenoten kijkend. 

Daarna hebben we alle woorden die ze associeerden met ‘aangapen’ op het bord geschreven. Fijne les, met beide hersenhelften in beweging!

Je kunt natuurlijk ook samenwerken met de vakleerkracht voor gym, hier een mooi voorbeeld.

Wat zijn jouw favoriete bewegingstussendoortjes? Share your moves hieronder of op de Facebook pagina van Verhalenfabriek. Dank je wel, fijn weekend!  

A-B-C, easy as 1-2-3!

Het kwam echt door het liedje van The Jackson Five … Gisteren mijn kinderen naar oma en opa gebracht voor een logeerpartij in het Zoete Zuiden. Toch altijd wel een eindje rijden, gezellig muziek aan, en naar aanleiding van het nummer ABC dit taalspelletje gedaan met alle letters van het alfabet: de eerste begint met de letter A (nee, echt?): 'ik heet Adam, ik kom uit Amsterdam en ik verkoop Ajax-petjes'. De volgende: 'ik heet Badr, ik kom uit Breda en ik verkoop bramen', enzovoort!

Simpel, talig, een beetje competitie en ook nog je topo-kennis testen. 26 rondjes, en ineens stond Breda al op de borden. Simple as Do-Re-Mi!

Veel plezier, fijne mei-vakantie!

 O ja, als je weer thuis bent; dit is een leuk, kort en dagelijks testje over spelling

En hier nog het nummer waar het mee begon.

Wat voor taalspelletjes doen jullie onderweg? Laat een reactie achter, ben benieuwd! 

Auto-taal

Kinderen vinden autorijden vaak saai, je kunt dan een spelletje doen met de letters van de nummerplaten op de andere auto’s. Bedenk samen of om de beurt woorden of korte zinnen met behulp van de letters op de nummerborden. Soms zijn er heel gemakkelijk de mooiste zinnen te bedenken, soms is het wat moeilijker. Maar samen met jou en met een broertje, zusje of vriendje is het altijd leuk, en leerzaam om te doen.  Een paar voorbeelden:

26-PD-PE (Pak je Drinken Pak je Eten)  
66-ABV-9 (Algemeen Beschaafd Vlaams)  
51-MGZ-8 (Mijn Grote Zus)  
47-BZ-GR (Bijna Zomer Geen Regen) 
06-LS-ZS (Lekker Slapen Zonder Snurken)

Ook leuk! Bij buitenlandse nummerborden raden uit welk land de auto komt.  
Kijk ook hier voor nog meer tips!

Taaltip: Paaseieren zoeken

Het is weer bijna Pasen! Wat een heerlijk lentefeest voor de kinderen, met als hoogtepunt het zoeken naar eieren. Om het extra spannend te maken (en stiekem taal in het spel te stoppen) hier een tip: Schrijf op gekookte – of plastic eieren - een letter en een cijfer. 

Verstop de eieren in de tuin of in het huis. Bijvoorbeeld; een ei met 1.H, een ei met 2.A, een ei met 3.A en een ei met 4.S. Als je kind de eieren op volgorde van de cijfers achter elkaar zet, vormen de letters een woord: HAAS!
 
Spreek met je kinderen af dat ze met elk gevonden woord bijvoorbeeld een chocolade eitje kunnen verdienen! Door verschillende kleuren eieren of letters te gebruiken, kun je naar meerdere woorden laten zoeken. Bij oudere kinderen kan je de cijfers weg laten en ze zelf lekker laten puzzelen. Natuurlijk kun je variëren met lange en korte woorden, afhankelijk van het leesniveau van je kind.

In plaats van aan Pasen gerelateerde woorden kun je ook door de letters een locatie laten vormen. Bijvoorbeeld; ‘achter de boekenkast’ of ‘in de bloempot’. Hier vinden je kinderen hun verrassing (chocolade eitjes of een leuk presentje!). Zo maak je van het zoeken naar eieren een taalrijk avontuur! 

Heb jij ook een taal-paas-tip? Deel hem hieronder, dan krijg je een leuke taal-attentie van Verhalenfabriek!  

Geheimschrift

Kinderen vinden geheimen superspannend. Daar kun je leuk op inspelen door samen met je kind een geheimschrift te bedenken! Misschien vindt je kind het spannender om een geheimschrift met een broertje, zusje of vriendje hebben, i.p.v. met jou, maar je kunt het hem of haar wel leren. Creatief bezig zijn met geheimschrift is bovendien ideaal voor de taalontwikkeling!

Een aantal mogelijkheden:
- De letters schuiven één plaats op in het alfabet. A wordt B, C wordt D, enz.
- De eerste letter van elk woord, schuift één plaats op; auto wordt buto.
- De letters worden genummerd volgens het alfabet. A = 1, B = 2, t/m Z = 26.
- Het woord wordt achterstevoren geschreven, in spiegelschrift. Auto wordt otua.
- De letters van het woord schuiven één plaatsje op. Auto wordt oaut.
- De eerste letter wordt weggelaten. Auto wordt uto.
- De laatste letter wordt weggelaten. Auto wordt aut.
- Alle klinkers worden dubbel geschreven. Auto wordt auautoo.
- Laat je kind voor elke letter een klein tekentje bedenken.

Maak een overzicht met de letters van het alfabet en daar achter de geheime letters.
Zo kan je de geheime boodschap goed schrijven of ontcijferen! Oudere kinderen kunnen zelf de code kraken.

Ook spannend: Een stokje in citroensap dopen en hiermee een geheim briefje schrijven. Als je voorzichtig met een strijkijzer over het papier gaat, wordt de tekst zichtbaar.

Bekijk ook dit filmpje over geheimschrift.       19 – 21 – 3 – 3 – 5 – 19!